Σήμερα λοιπόν, ἡμέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, γιορτάζουμε τή χαρά πού ἦρθε στόν κόσμο

Σήμερα, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, γιορτάζουμε τόν εὐαγγελισμό τῆς Θεοτόκου. Ὁ ἀπόστολος Λουκᾶς, στήν εὐαγγελική περικοπή πού ἀκούσαμε, μᾶς διηγεῖται τήν ἱστορία τοῦ εὐαγγελισμοῦ.

«Κατά τόν ἕκτο μήνα τῆς ἐγκυμοσύνης τῆς Ἐλισάβετ, ὁ Θεός ἔστειλε τόν ἄγγελο Γαβριήλ στήν πόλη τῆς Γαλιλαίας Ναζαρέτ σέ μιά παρθένο, πού ἦταν ἀρραβωνιασμένη μέ κάποιον πού τόν ἔλεγαν Ἰωσήφ καί καταγόταν ἀπό τήν γενιά τοῦ Δαβίδ. Τήν παρθένο τήν ἔλεγαν Μαριάμ. Παρουσιάστηκε σ᾽ αὐτήν ὁ ἄγγελος καί τῆς εἶπε: «Χαῖρε ἐσύ, προικισμένη μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ· ὁ Κύριος εἶναι μαζί σου. Εὐλογημένη ἀπ᾽ τό Θεό εἶσαι ἐσύ, περισσότερο ἀπ᾽ ὅλες τίς γυναῖκες».Ἐκείνη μόλις τόν εἶδε ταράχθηκε μέ τά λόγια του καί προσπαθοῦσε νά ἐξηγήσει τί σήμαινε ὁ χαιρετισμός αὐτός. Ὁ ἄγγελος τῆς εἶπε: «Μή φοβᾶσαι Μαριάμ, ὁ Θεός σοῦ ἔδωσε τή χάρη του· καί νά, θά μείνεις ἔγκυος, θά γεννήσεις γιό καί θά τόν ὀνομάσεις Ἰησοῦ. Αὐτός θά γίνει μέγας καί θά ὀνομαστεῖ Υἱός τοῦ Ὑψίστου. Σ᾽ αὐτόν θά δώσει ὁ Κύριος ὁ Θεός τό θρόνο τοῦ Δαβίδ, τοῦ προπάτορά του. Θά βασιλέψει γιά πάντα στούς ἀπογόνους τοῦ Ἰακώβ καί ἡ βασιλεία του δέν θά ἔχει τέλος». Ἡ Μαριάμ τότε ρώτησε τόν Ἄγγελο: «Πῶς θά μοῦ συμβεῖ αὐτό, ἀφοῦ δέν γνωρίζω ἄνδρα;» Καί ὁ ἄγγελος τῆς ἀπάντησε: «Τό Ἅγιο Πνεῦμα θά ἔρθει ἐπάνω σου καί ἡ δύναμη τοῦ Θεοῦ θά σέ καλύψει· γι᾽ αὐτό καί τό ἅγιο παιδί πού θά γεννήσεις θά ὀνομαστεῖ Υἱός Θεοῦ. Μάθε ἀκόμη ὅτι ἡ συγγενής σου Ἐλισάβετ συνέλαβε γιό στά γηρατειά της, κι ἔτσι αὐτή πού ἀποκαλοῦσαν στείρα βρίσκεται τώρα στόν ἕκτο μήνα τῆς ἐγκυμοσύνης. Γιά τό Θεό τίποτα δέν εἶναι ἀκατόρθωτο» Ἡ Μαριάμ τότε εἶπε: «Εἶμαι μιά δούλη Κυρίου· ἄς γίνει τό θέλημά Του σ᾽ ἐμένα ὅπως μοῦ τό εἶπες».

Ἡ ἱστορία αὐτή ὅπως ἀκούσαμε μᾶς περιγράφει πράγματα πού δέν μποροῦμε νά ἐξηγήσουμε μέ τό μυαλό μας. Ἴσως καί νά μήν καταλαβαίνουμε τί ἀκριβῶς εἶναι ὁ ἄγγελος καί πῶς ἕνας ἄγγελος μπορεῖ νά ἐμφανίζεται σέ μιά νεαρή κοπέλα. Εἶναι ὅμως γεγονός πώς ἡ ἀνθρωπότητα ἐδῶ καί δυό χιλιάδες χρόνια δέν ξέχασε αὐτό πού συνέβει στή Ναζαρέτ την κωμόπολη τῆς Γαλιλαίας. Οἱ στίχοι αὐτοί τοῦ εὐαγγελίου τοῦ Λουκᾶ ἔχουν ἐμπνεύσει καί συνεχίζουν νά ἐμπνέουν τή λατρεία καί τήν τέχνη. Εἶναι ἐνσωματωμένοι σέ εἰκόνες, ποιήματα, προσευχές ἐδῶ καί τόσους αἰῶνες. Εἶναι τά λόγια, μέ τά ὁποῖα οἱ ἄνθρωποι ἄκουσαν κάτι ἐξαιρετικά σημαντικό. Μιά ἀλήθεια πού δέν μποροῦσε νά ἐκφραστεῖ μέ κανένα ἄλλο τρόπο, παρά μόνο μέ τήν ἁπλή, χαρούμενη, εἰκονική γλώσσα τοῦ εὐαγγελίου τοῦ Λουκᾶ.

Τί συνέβει ὅταν ἡ νεαρή γυναίκα ἄκουσε τό μήνυμα τοῦ ἀγγέλου «Χαῖρε»; Γιατί τό μήνυμα ποὺ ἔφερε ὁ ἄγγελος στήν Παναγία αὐτό ἦταν: «Χαῖρε»! Μιά λέξη πού ὁ ἄνθρωπος δέν γνωρίζει οὔτε κάν τή σημασία της. Τό μεγάλο ζητούμενο τοῦ ἀνθρώπου, ὁ στόχος του, εἶναι ἡ ἐπιτυχία. Προσπαθεῖ νά τή φτάσει ἀπεγνωσμένα, μέ κάθε τρόπο. Μέ τήν πάλη, τόν ἀνταγωνισμό, τό μίσος. Ἡ λέξη χαρά εἶναι ἄγνωστη καί ὡς σημασία καί κυρίως  ὡς ἐμπειρία γιά τόν ἄνθρωπο, γι’ αὐτό καί ἡ εὐτυχία παραμένει πάντα ζητούμενο. Ἡ χαρά αὐτή ὅμως, πού ἀνήγγειλε ὁ ἄγγελος, παραμένει μιά ζωντανή δύναμη πού μπορεῖ νά γεμίσει τήν καρδιά καί τή ζωή τῶν ἀνθρώπων, ὅταν στέκονται μπροστά στήν εἰκόνα τῆς Παναγίας καί ἀναβοοῦν μέ τόν ἄγγελο «Χαῖρε κεχαριτωμένη ὁ Κύριος μετά σοῦ» (Χαῖρε ἐσύ πού σέ γέμισε ἡ χάρη καί ἡ εὐλογία τοῦ Θεοῦ, ὁ Κύριος εἶναι μαζί σου). Χαίρεται ὁ ἄνθρωπος γιά τήν παρουσία τῆς γυναίκας πού ἔγινε ἡ πιό θαυμάσια καί καθαρή μορφή τῆς τέχνης καί τῆς ἐλπίδας του. Χαίρεται γιατί μέσα στήν ἀπάντησή της πρός τόν ἄγγελο «Ἰδού ἡ δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά τό ρῆμα σου» (Νά ἡ δούλη τοῦ Θεοῦ ἄς γίνει τό θέλημά του) περικλύεται ἡ πιστότητα, ἡ ἀκεραιότητα, τό ὁλοκληρωτικό δόσιμο καί ἡ ἀπεριόριστη ταπείνωσή της. Στό πρόσωπο τῆς Παναγίας ἀναιρεῖται τό ψέμα πού μειώνει τόν ἄνθρωπο καί τόν ἐγκλωβίζει στή γῆ, τό ψέμα πού ἰσχυρίζεται ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι μόνιμα ὑποδουλωμένος στούς ἀμετάβλητους καί ἀπρόσωπους φυσικούς νόμους. Χαίρεται ὁ ἄνθρωπος, γιατί στό πρόσωπο τῆς Παναγίας μπορεῖ νά δεῖ τόν ὁλοκληρωμένο ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος ἀποδέχεται ἐλεύθερα τὸ κάλεσμα τοῦ Θεοῦ νά ξεπεράσει κάθε ὅριο.

Σήμερα λοιπόν, ἡμέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, γιορτάζουμε τή χαρά πού ἦρθε στόν κόσμο μέ τά καλά νέα τοῦ ἀγγέλου, πῶς οἱ ἄνθρωποι βρῆκαν χάρη ἀπό τό Θεό καί πῶς ὁ Θεός ἀρχίζει νά ἐκπληρώνει τό μυστήριο τῆς λύτρωσης τοῦ κόσμου μέ τή βοήθεια μιᾶς τελείως ἄσημης καί ἄγνωστης γυναίκας, τῆς Παναγίας.

Πρῶτα στούς στίχους τοῦ εὐαγγελίου καί κατόπιν στήν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας ἀποκαλύπτεται ἡ Παναγία ὡς τό κεντρικὸ πρόσωπο τοῦ μυστηρίου τῆς λύτρωσης τοῦ κόσμου. Ἡ Σάρκωση τοῦ Θεοῦ, τό ἴδιο τὸ θεϊκό σχέδιο ἐξαρτᾶται ἀπό τήν ἐλεύθερη καί προσωπική ἐπιλογή τῆς Παναγίας, ἀπό τήν ἐλεύθερη ἀποδοχή τῆς πρόσκλησης τοῦ Θεοῦ. Ἀποκαλύπτεται πῶς τό θεϊκό σχέδιο ἀλλά καί ἡ φύση ὅλη ὁλοκληρώνεται σ’ ἕνα ἐλεύθερο πρόσωπο, ἱκανό νά ὑπερβεῖ κάθε περιορισμό. Στό πρόσωπο τῆς Παναγίας ἀποκαλύπτεται, πώς ἡ σωτηρία δέν ἀπευθύνεται σέ ἕνα κατώτερο ὄν, τό ὁποῖο δέχεται παθητικά, γνωρίζοντας τά ὅρια καί τήν ἐλαχιστότητά του, τό σχέδιο τοῦ Θεοῦ. Φανερώνεται πώς ἡ σωτηρία εἶναι μιά συνεργασία ἀνάμεσα στό Θεό καί τόν ἄνθρωπο. Ἡ ὑπακοή καί ἡ ταπείνωση στήν Παναγία εἶναι ἔκφραση τῆς ἐλευθερίας τοῦ ἀνθρώπου, τῆς ἱκανότητάς του νά συναντιέται μέ τήν Ἀλήθεια καί νά τή δέχεται ἐλεύθερα. Στήν πίστη καί τήν ἐμπειρία τῆς ἐκκλησίας ἡ Παναγία ἀποτελεῖ τήν εἰκόνα τοῦ ἀνθρώπου πού μπορεῖ νά ἑνωθεῖ μέ τό Θεό, τό μέτρο γιά τή ζωή μας, τήν ἀπάντηση στά ἀγωνιώδη ἐρωτήματα γιά τόν ἄνθρωπο. Γι’ αὐτό καί ἐμπνέει τήν εὐλάβεια πρός τό πρόσωπό της μέ τόση κατάπληξη, μέ ἀνείπωτη χαρά. Μέσα σ’αὐτή τήν εὐλάβεια καί τή χαρά ἡ Ἐκκλησία ἀνανεώνει συνεχῶς τή γνώση τοῦ μοναδικοῦ προσώπου τῆς Παναγίας. Ἡ Ἐκκλησία γνωρίζει πώς στό πρόσωπό της διαλύεται κάθε ἀντίφαση γιά τό ἀνθρώπινο πρόσωπο, πού τό θέλει εἴτε νά ὑποδουλώνεται καί νά περιορίζεται μέσα στούς νόμους τῆς φύσης, ὁ ἄνθρωπος δηλαδή ὡς ὁλοκληρωτικά ἐξαρτημένος, εἴτε νά ἐξυμνεῖται ὡς καθολική ἐλευθερία. Αὐτή εἶναι ἡ ἀντίφαση: ἀπόλυτη ἐξάρτηση καί καθολική ἐλευθερία.

Στό πρόσωπο τῆς Παναγίας αὐτές οἱ ἔννοιες παύουν νά εἶναι ἀντίθετες. Ἡ Παναγία δέχεται, ὑπακούει, ταπεινώνεται ὄχι μπροστά σὲ κάτι ἤ σέ κάποιον, ἀλλά στήν ἴδια τή Ζωντανή Ἀλήθεια, σέ μιά Ζωή, σέ ἕνα κάλεσμα κι αὐτό τό ἐπιλέγει μέ ἀπόλυτη ἐλευθερία.

Στήν περίπτωση τῆς Παναγίας, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, οἱ ἀνθρώπινες λέξεις οὔτε μποροῦν οὔτε φτάνουν νά περιγράψουν τήν ἐμπειρία πού ξεπερνάει κάθε ἀνθρώπινο λόγο, τήν ἐμπειρία πού γεμίζει χαρά τίς καρδιές μας ὅταν βρισκόμαστε μπροστά στήν εἰκόνα της καί ἐπαναλαμβάνουμε αἰῶνες τώρα τό χαιρετισμό τοῦ ἀγγέλου: «Χαῖρε κεχαριτωμένη»!

Ιερά Μητρόπολις ΣΕΡΒΙΩΝ ΚΑΙ ΚΟΖΑΝΗΣ