Το μυστήριο της Ιερωσύνης
Αν διά τού γάμου παρέχονται νέα μέλη στην Εκκλησία, διά τού μυστηρίου της ιερωσύνης παρέχονται σ αυτήν οι πνευματικοί της ποιμένες και λειτουργοί. Η παρουσία των κληρικών στην Εκκλησία είναι απαραίτητη. Όπως κάθε κοινωνία διά να λειτουργήσει εύρυθμα και προαχθεί έχει ανάγκη μιάς ιεραρχικά οργανωμένης διακυβερνήσεως από Πρόσωπα ικανά, έτσι και η Εκκλησία, ως οργανωμένη κοινωνία πνεύματος και αγάπης, έχει ανάγκην ειδικής διαποιμάνσεως και διακυβερνήσεως, την οποίαν παρέχει σ αυτήν ο ιερός κλήρος της. Τούς ιερείς αναδεικνύει στο πνευματικό τους λειτούργημα η χάρη τού αγ. Πνεύματος στο μυστήριο της ιερωσύνης. Γίνεται δε η καθιέρωση αυτή με επίθεση των χειρών τού επισκόπου (εξ ού και χειροτονία) και με ευχή, που αποτελούν και το ορατό σημείο τού μυστηρίου.
Έργο των κληρικών στην Εκκλησίαν είναι η άσκηση τού τρισσού λυτρωτικού αξιώματος τού Χριστού, το κήρυγμα και η ορθοτόμηση τού λόγου τού Θεού, η ιερουργία των μυστηρίων και η διοίκηση των πιστών. Η ιερωσύνη είναι μυστήριο ενιαίο, το οποίο περιλαμβάνει τρεις ιερατικούς βαθμούς· τους επισκόπους, τους πρεσβυτέρους και τους διακόνους. Οι επίσκοποι συνιστούν τον ανώτατον ιερατικό βαθμό. Καθίστανται στο αξίωμά τους διά χειροτονίας από άλλους επισκόπους, τελούν όλα τα εκκλησιαστικά μυστήρια, χειροτονούν τους πρεσβυτέρους και τους διακόνους και είναι φορείς κάθε εξουσίας, η ορατή κεφαλή της κατά τόπους Εκκλησίας και ο απαραίτητος όρος υπάρξεως καθόλου της Εκκλησίας. Οι πρεσβύτεροι τελούν ό,τι και οι επίσκοποι, εκτός από τη χειροτονία κληρικών, τον καθαγιασμό τού αγίου μύρου και τα εγκαίνια ναών. Οι διάκονοι είναι βοηθοί των επισκόπων και των ιερέων, πρωτοστατούντες στο κοινωνικό έργο της Εκκλησίας.
Και οι τρεις ιερατικοί βαθμοί μνημονεύονται στην αγία Γραφή, συνιστώντες ειδική τάξη προσώπων υπαρχόντων στην Εκκλησία. Και ο μεν ιερατικός βαθμός τού διακόνου φαίνεται στην εκλογή, διά προσευχής και χειροθεσίας (υπό των Αποστόλων) των επτά διακόνων395, των οποίων έργον ήταν η διακονία των τραπεζών και παράλληλα η διακονία στο κατηχητικό και στο ευρύτερο κοινωνικό έργο της Εκκλησίας. Πρεσβυτέρους δε στις κατά τόπους Εκκλησίες χειροτονούσαν οι Βαρνάβας και Παύλος396. Ενώ ο Τιμόθεος στην Έφεσο και ο Τίτος στην Κρήτη προήχθησαν στο επισκοπικό τους αξίωμα διά της επιθέσεως των χειρών τού Παύλου.
Τα καθήκοντα των κληρικών δεν μπορούν ν αναπληρώσουν οι λαϊκοί. Και αληθεύει μεν ότι στην Εκκλησία, παράλληλα προς την ειδική, υπάρχει και η καθολική ή γενική ιερωσύνη, στην οποία μετέχουν δυνάμει τού χρίσματός των όλοι ανεξαίρετα οι πιστοί, σύμφωνα με την προσηγορία των πιστών, που μας παρέχουν η Αποκάλυψη και η Α' Καθολική επιστολή τού Πέτρου, ως «γένους εκλεκτού, βασιλείου ιερατεύματος, έθνους αγίου». Η ιερωσύνη όμως αυτή δεν αντιβαίνει, πολύ δε ολιγότερο δεν καθιστά περιττή την ειδικήν ιερωσύνη, στην οποίαν αναδεικνύονται από τη χάρη τού Θεού ειδικά μόνον Πρόσωπα διά της χειροτονίας. Άλλωστε και στην Π. Διαθήκη, όπου απαντά διά πρώτη φορά η ιδέα τού «βασιλείου ιερατεύματος», ο περιούσιος λαός τού Θεού είχε και το ειδικό ιερατείο του που προερχόταν από την οικογένεια τού Ααρών. Είναι δε γνωστόν ότι, τόσο ο βασιλεύς Οζίας που τόλμησε να προσφέρει θυσία (έργο μονάχα τού ιερατείου), όσο και οι εκ της φυλής Ρουβήμ και Λευί, που αμφισβήτησαν την ιερωσύνη τού Ααρών, τιμωρήθηκαν παραδειγματικά από τον Θεό, ο μεν προσβληθείς από λέπρα401, οι δε καταποθέντες από τη γή.
Η χορηγουμένη διά τού μυστηρίου χάρη είναι η πνευματική εξουσία προς επιτέλεση των ιερατικών καθηκόντων, η οποία στους αξίως χειροτονουμένους συνοδεύεται από ειδική βοήθεια προς θεοφιλή εκτέλεση των ιερατικών λειτουργημάτων και βίον ιεροπρεπή και ενάρετο. Διά της ιερατικής χάριτος ο κληρικός ξεχωρίζει από την τάξη των λαϊκών, δεν μπορεί να αναχειροτονηθεί (το μυστήριο δεν είναι επαναλαμβανόμενο) ούτε και να αποσχηματιστεί, επανερχόμενος αυτοβούλως στις τάξεις των λαϊκών. Ο αυτοπροαίρετος αποσχηματισμός συνιστά βαρύτατο αμάρτημα . Αποσχηματισμός φυσικά επιβάλλεται ως ποινή από την Εκκλησία σε ιερωμένους που πέφτουν σε βαρύτατα αμαρτήματα.
Στον ιερατικό κλήρο έχουν δικαίωμα να προσέλθουν μόνον όσοι είναι βαπτισμένοι, δηλαδή ανήκουν στο σώμα της Εκκλησίας. Υπάρχουν βέβαια και ορισμένα κωλύματα διά την προσέλευση στην ιερωσύνη, με τα οποία ασχολείται το Κανονικό Δίκαιο της Εκκλησίας. Κατά θεία διάταξη της τάξεως των κληρικών αποκλείονται οι γυναίκες. Στον επισκοπικό βαθμό προάγονται μόνον άγαμοι κληρικοί ή περιελθόντες εις χηρείαν. Οι πρεσβύτεροι και οι διάκονοι λαμβάνονται από τις τάξεις των εγγάμων. Μετά δε τη χειροτονία απαγορεύεται ο γάμος, όπως απαγορεύεται και σε περίπτωση χηρείας. Στη Δυτική Εκκλησία αντίθετα είναι καθιερωμένος ο θεσμός της καθολικής τού κλήρου αγαμίας, πράγμα που σε μία κοινωνία όπως η σημερινή, στην οποίαν υπάρχουν τόσες παγίδες και τόσοι πειρασμοί για όσους πρέπει να εγκρατεύονται, δημιουργεί στην Εκκλησίαν αυτή πολλά δυσεπίλυτα προβλήματα που δυσχεραίνουν σημαντικώς τη ζωή και το ιεραποστολικό έργο της.
Το μυστήριο της ιερωσύνης απορρίπτεται από τους Προτεστάντες, οι οποίοι αποδέχονται μόνο την καθολικήν ιερωσύνη των πιστών. Δεν έχουν επομένως ιερείς (δεν δέχονται την Ευχαριστίαν ως θυσίαν), αλλ’ απλούς ποιμένες (πάστορες), των οποίων κύριο έργο είναι το κήρυγμα τού λόγου τού Θεού, και οι οποίοι είναι εντεταλμένοι υπάλληλοι της εκκλησιαστικής κοινότητος.
Και οι τρεις ιερατικοί βαθμοί μνημονεύονται στην αγία Γραφή, συνιστώντες ειδική τάξη προσώπων υπαρχόντων στην Εκκλησία. Και ο μεν ιερατικός βαθμός τού διακόνου φαίνεται στην εκλογή, διά προσευχής και χειροθεσίας (υπό των Αποστόλων) των επτά διακόνων395, των οποίων έργον ήταν η διακονία των τραπεζών και παράλληλα η διακονία στο κατηχητικό και στο ευρύτερο κοινωνικό έργο της Εκκλησίας. Πρεσβυτέρους δε στις κατά τόπους Εκκλησίες χειροτονούσαν οι Βαρνάβας και Παύλος396. Ενώ ο Τιμόθεος στην Έφεσο και ο Τίτος στην Κρήτη προήχθησαν στο επισκοπικό τους αξίωμα διά της επιθέσεως των χειρών τού Παύλου.
Τα καθήκοντα των κληρικών δεν μπορούν ν αναπληρώσουν οι λαϊκοί. Και αληθεύει μεν ότι στην Εκκλησία, παράλληλα προς την ειδική, υπάρχει και η καθολική ή γενική ιερωσύνη, στην οποία μετέχουν δυνάμει τού χρίσματός των όλοι ανεξαίρετα οι πιστοί, σύμφωνα με την προσηγορία των πιστών, που μας παρέχουν η Αποκάλυψη και η Α' Καθολική επιστολή τού Πέτρου, ως «γένους εκλεκτού, βασιλείου ιερατεύματος, έθνους αγίου». Η ιερωσύνη όμως αυτή δεν αντιβαίνει, πολύ δε ολιγότερο δεν καθιστά περιττή την ειδικήν ιερωσύνη, στην οποίαν αναδεικνύονται από τη χάρη τού Θεού ειδικά μόνον Πρόσωπα διά της χειροτονίας. Άλλωστε και στην Π. Διαθήκη, όπου απαντά διά πρώτη φορά η ιδέα τού «βασιλείου ιερατεύματος», ο περιούσιος λαός τού Θεού είχε και το ειδικό ιερατείο του που προερχόταν από την οικογένεια τού Ααρών. Είναι δε γνωστόν ότι, τόσο ο βασιλεύς Οζίας που τόλμησε να προσφέρει θυσία (έργο μονάχα τού ιερατείου), όσο και οι εκ της φυλής Ρουβήμ και Λευί, που αμφισβήτησαν την ιερωσύνη τού Ααρών, τιμωρήθηκαν παραδειγματικά από τον Θεό, ο μεν προσβληθείς από λέπρα401, οι δε καταποθέντες από τη γή.
Η χορηγουμένη διά τού μυστηρίου χάρη είναι η πνευματική εξουσία προς επιτέλεση των ιερατικών καθηκόντων, η οποία στους αξίως χειροτονουμένους συνοδεύεται από ειδική βοήθεια προς θεοφιλή εκτέλεση των ιερατικών λειτουργημάτων και βίον ιεροπρεπή και ενάρετο. Διά της ιερατικής χάριτος ο κληρικός ξεχωρίζει από την τάξη των λαϊκών, δεν μπορεί να αναχειροτονηθεί (το μυστήριο δεν είναι επαναλαμβανόμενο) ούτε και να αποσχηματιστεί, επανερχόμενος αυτοβούλως στις τάξεις των λαϊκών. Ο αυτοπροαίρετος αποσχηματισμός συνιστά βαρύτατο αμάρτημα . Αποσχηματισμός φυσικά επιβάλλεται ως ποινή από την Εκκλησία σε ιερωμένους που πέφτουν σε βαρύτατα αμαρτήματα.
Στον ιερατικό κλήρο έχουν δικαίωμα να προσέλθουν μόνον όσοι είναι βαπτισμένοι, δηλαδή ανήκουν στο σώμα της Εκκλησίας. Υπάρχουν βέβαια και ορισμένα κωλύματα διά την προσέλευση στην ιερωσύνη, με τα οποία ασχολείται το Κανονικό Δίκαιο της Εκκλησίας. Κατά θεία διάταξη της τάξεως των κληρικών αποκλείονται οι γυναίκες. Στον επισκοπικό βαθμό προάγονται μόνον άγαμοι κληρικοί ή περιελθόντες εις χηρείαν. Οι πρεσβύτεροι και οι διάκονοι λαμβάνονται από τις τάξεις των εγγάμων. Μετά δε τη χειροτονία απαγορεύεται ο γάμος, όπως απαγορεύεται και σε περίπτωση χηρείας. Στη Δυτική Εκκλησία αντίθετα είναι καθιερωμένος ο θεσμός της καθολικής τού κλήρου αγαμίας, πράγμα που σε μία κοινωνία όπως η σημερινή, στην οποίαν υπάρχουν τόσες παγίδες και τόσοι πειρασμοί για όσους πρέπει να εγκρατεύονται, δημιουργεί στην Εκκλησίαν αυτή πολλά δυσεπίλυτα προβλήματα που δυσχεραίνουν σημαντικώς τη ζωή και το ιεραποστολικό έργο της.
Το μυστήριο της ιερωσύνης απορρίπτεται από τους Προτεστάντες, οι οποίοι αποδέχονται μόνο την καθολικήν ιερωσύνη των πιστών. Δεν έχουν επομένως ιερείς (δεν δέχονται την Ευχαριστίαν ως θυσίαν), αλλ’ απλούς ποιμένες (πάστορες), των οποίων κύριο έργο είναι το κήρυγμα τού λόγου τού Θεού, και οι οποίοι είναι εντεταλμένοι υπάλληλοι της εκκλησιαστικής κοινότητος.
Το ιερατικό λειτούργημα είναι μέγα. Ο πιστός που επιθυμεί να προσέλθει στις τάξεις του πρέπει να σταθμίσει σοβαρώς το ζήτημα και να εξετάσει αν πράγματι είναι άξιος να περιβληθεί το βαρύ σχήμα, και αν αντέχει στις βαρύτατες υποχρεώσεις που αυτό συνεπάγεται. Διότι, αν μπορεί να βοηθήσει τους ιερούς σκοπούς της Εκκλησίας ένας σοβαρός και άξιος κληρικός, άλλο τόσο μπορεί να τους βλάψει ένας κακός και ανάξιος. Η κακοπραγία των υποθέσεων της Εκκλησίας κατά ένα σημαντικό μέρος οφείλεται στην αναξιότητα πολλών από τους κληρικούς της, οι οποίοι ενδύονται το ιερατικό σχήμα όχι διά να διακονήσουν, αλλά διά να διακονηθούν, να εμπορευθούν τη θεία χάρη, έχοντες σαν πρότυπό τους την ελεεινή μορφή τού Σίμωνος τού Μάγου· οι οποίοι θεωρούν την ιερωσύνη ως μέσον υλικού πορισμού, είναι χριστέμποροι και θεοκάπηλοι. Αυτοί αμαρτάνουν θανάσιμα, πλήττοντας τη συνείδηση των πιστών και διασύροντας τα όσια και τα ιερά της Εκκλησίας. Αν δε τούτο ισχύει γενικά για όλους τους ιερωμένους, διά τους επισκόπους, με το κοσμικό φρόνημα που τους πνίγει (φυσικά όχι όλους), τη δοξομανία και τη θήρευση αξιωμάτων, τη φιλαρχία και το δεσποτικό δυναστευτικό πνεύμα τους, για να μη πούμε τις σαρκικές διαστροφές στις οποίες λίγοι ευτυχώς απ αυτούς επιδίδονται, έχει ιδιαίτερη βαρύτητα, διότι αυτοί οι κακοί κληρικοί είναι το πλέον επικίνδυνο καρκίνωμα στον εκκλησιαστικό οργανισμό, οι δεδηλωμένοι «εχθροί» της Εκκλησίας, που κλήθηκαν μεν να διακονήσουν την άμπελον τού Κυρίου, όμως στην πράξη διακονούν τη δική τους σάρκα, είναι σπορείς ζιζανίων στή φυτεία τού Θεού, κρημνιστές επονείδιστοι τού καθιδρύματος της Εκκλησίας!
Αντίθετα, άξιοι κληρικοί είναι εκείνοι που συνδυάζουν στο Πρόσωπό τους μόρφωση και ήθος εκκλησιαστικό, θεολογική κατάρτιση και αγιότητα βίου, φρόνημα χριστιανικό, ευγένεια ψυχής, σεμνότητα και καλωσύνη, ταπείνωση και πνεύμα διακονικής θυσίας· οι προσεκτικοί εν γένει κληρικοί, των οποίων ο βίος είναι πρότυπο μιμήσεως διά τους πιστούς, οι τιμημένοι και άδολοι εργάτες τού Κυρίου, που μπορούν να διακονήσουν καρποφόρα την υπόθεση τού Χριστού, ως φώς που ακτινοβολεί φαιδρό, το οποίο βλέποντες οι άνθρωποι δοξάζουν τον «Πατέρα αυτών τον εν τοις ουρανοίς».
0 Σχόλια