Nεομάρτυρες και προσδοκίες

Image
Ο νεομάρτυρας ’γιος Γεώργιος ο εξ Ιωαννίνων και σκηνή του μαρτυρίου του.
Στη διάρκεια της Οθωμανικής κυριαρχίας το μαρτυρολόγιο της ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας μεγάλωσε. Συμπεριέλαβε νεαρά στην πλειοψηφία τους άτομα, τα οποία συνήθως θανατώθηκαν ύστερα από βασανιστήρια και δημόσιο εξευτελισμό. Αφορμές για τα δεινά τα οποία υπέστησαν στάθηκαν είτε η δυναμική τους στάση τους κατά του εξισλαμισμού και η προσωπική άρνηση να αλλαξοπιστήσουν είτε οι προσπάθειες που κατέβαλαν για να παρεμποδίσουν καταπιεστικές πράξεις σε βάρος ομοθρήσκων κυρίως συνανθρώπων τους. H εκκλησιαστική ιστορία του ελληνικού χώρου τους κατέγραψε ως νεομάρτυρες, μνημονεύοντας το όνομά τους, την επαγγελματική τους ιδιότητα και πολύ συχνά την ιδιαίτερη πατρίδα τους. O βίος τους αποτυπώθηκε στα συναξάρια της εποχής και διανθίστηκε με υπονοούμενα και λαϊκές αφηγήσεις, για να αναμειχθεί με προφητείες και προσδοκίες για την αποκατάσταση της ηθικής τάξης στον κόσμο των ορθοδόξων.

Image
Η Αγία Φιλοθέη, η οποία ίδρυσε την ομώνυμη μονή της το 16ο αιώνα στην Αττική.
Σε ορισμένες περιπτώσεις στον τόπο του μαρτυρίου τους χτίστηκαν ναοί και μονές, ενώ η λατρεία των λειψάνων τους συνδέθηκε με διηγήσεις υπερφυσικών συμβάντων και με θαύματα. Mε την πάροδο του χρόνου οι μορφές των νεομαρτύρων καθιερώθηκαν στη θρησκευτική συνείδηση των ελληνικών πληθυσμών. Μεγάλα προσκυνήματα του νησιωτικού χώρου (’γιος Pαφαήλ, Mυτιλήνη), πολιούχοι σημερινών πόλεων (Αγία Φιλοθέη, Aττική) και άγιοι με ιδιαίτερη τοπική απήχηση (Αγ. Γεώργιος ο εξ Ιωαννίνων) ανάγονται στην περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας και αναφέρονται σε πρόσωπα, απέναντι στα οποία οι τοπικές κοινότητες της Τουρκοκρατίας στάθηκαν με ιδιαίτερο σεβασμό, αναγνωρίζοντάς τα ως ιδεώδες υπόδειγμα στάσης απέναντι στις προκλήσεις και τους εξαναγκασμούς. Στα πρόσωπα των νεομαρτύρων οι χριστιανοί υπήκοοι της αυτοκρατορίας βεβαιώνονταν για τη συνέχιση της μαρτυρικής παράδοσης της Εκκλησίας, γεγονός το οποίο συντηρούσε την πίστη και τις προσδοκίες τους για μια διαφορετική πραγματικότητα από εκείνη που βίωναν στην καθημερινή τους ζωή.

0 Σχόλια