Το μυστικό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και του Γένους. Μια κολλυβαδική ιστορία στην Ικαρία!
Ο επισκέπτης της Ικαρίας αισθάνεται ιδιαίτερη έκπληξη, όταν αντιλαμβάνεται, ότι τα τρία μεγάλα Μοναστήρια του Νησιού, είναι αφιερωμένα στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου.
Η Ιερά Μονή Ευαγγελισμού Μαυριάνου ιδρύθηκε στα τέλη του 18ου αιώνος και ευρίσκεται κοντά στην ακτή της θάλασσας, μεταξύ των χωριών Βρακάδες και Αμάλου
Η Ιερά Μονή Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Μοντέ βρίσκεται σε μία πευκόφυτη περιοχή στην περιοχή των Ραχών Ικαρίας και σύμφωνα με επιγραφή ανοικοδομήθηκε το 1460 και ανακαινίστηκε το 1893.
Η Ιερά Μονή Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Λευκάδος στο νοτιοανατολικό μέρος του νησιού, ιδρύθηκε το 1775, από τούς Αγίους Κολλυβάδες, Μακάριο επίσκοπο Κορίνθου και τον Χιο ιερομόναχο Νηφωνα.
Από μία σύντομη περιήγηση στην Εκκλησιαστική Ιστορία της Ικαρίας εύκολα οδηγούμαστε στο συμπέρασμα, ότι ο μοναχικός η μάλλον ο ασκητικός βίος πρέπει να αναπτύχθηκε στο Νησί αρκετά νωρίς. Αυτό το μαρτυρούν όχι μόνον οι αρχαίοι Χριστιανικοί Ναοί, αλλά τα διάσπαρτα ανά το Νησί σωζόμενα ερείπια κελλιών, όπως και τα πολλά, λόγω μορφολογίας του εδάφους, σωτήρια καταφύγια πιστών Χριστιανών. Οι κάτοικοι του Νησιού ζούσαν με έντονο τρόπο την ζωή και τις παραδόσεις της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας, όπως μαρτυρείται από κείμενα διαφόρων εποχών, καθώς διαπιστώνει και κάποιος ανά την Ελλάδα περιοδεύων Πνευματικός (18ος αι.), ο οποίος σημειώνει με έμφαση «...σωφρονεστέρους των Ικαρίων ουδαμού εύρον», παρά τις δυσκολίες και τα δεινά της εποχής, όχι μόνο εξαιτίας της Τουρκοκρατίας, αλλά και από τις συνεχείς πειρατικές επιδρομές.
Η αποδεδειγμένη πνευματική αναβάθμιση των Κατοίκων του Νησιού σε συνδυασμό με την μορφολογική ομοιότητα της Ικαρίας με το Άγιον Όρος απετέλεσαν τις καλές προϋποθέσεις, ώστε οι άγιοι Κολλυβάδες Πατέρες, που προαναφέραμε, μετά την έξοδό τους από το Αγιώνυμο Όρος, να εγκατασταθούν στην Ικαρία, διότι ο τόπος ήταν συμβολικώς γνώριμος και οι άνθρωποί του παραδοσιακά ευσεβείς και ως εκ τούτου φιλόξενοι και φιλικοί, όπως μέχρι σήμερα.
Μεγάλη εντύπωση βέβαια μας δημιουργεί η εμμονή των Κολλυβάδων Πατέρων στην εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Διότι, εάν και προϋπήρχε στην Ικαρία από τα τέλη του 15ου αιώνος η Ιερά Μονή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Μοντέ Ραχών, εντούτοις κι Εκείνοι το Μοναστήρι, που ανήγειραν εκ βάθρων το 1775, για να στεγάζουν την άσκηση και την προσευχή τους στην περιοχή Λευκάδος του Αγίου Κηρύκου, το αφιέρωσαν πάλι στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Αλλά και όταν αργότερα μετακινήθηκαν στην Σκίαθο, και εκεί προς τιμήν του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου ανήγειραν την Ιερά Μονή τους. Κάτι το ιδιαίτερο λοιπόν έθελγε τις ψυχές των αγίων Πατέρων σ΄ αυτή την εορτή.
Επιχειρώντας να ερμηνεύσουμε την καρδιακή αυτή επιμονή, «βυθιζόμαστε» εξ ανάγκης στο θεολογικό περιεχόμενο της εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, και στον «απελευθερωτικό» χαρακτήρα της, καθώς σηματοδοτεί την πνευματική αναγέννηση, την νέα ευκαιρία.
Ο Θεός με το «απ΄ αιώνος απόκρυφο και Αγγέλοις άγνωστον μυστήριον» ξεκινά δυναμικά την αναδημιουργία του κόσμου θέτοντας ως κέντρο του τον νέο Αδάμ, τον Χριστό, την ενσάρκωση της πραγματικής ελευθερίας, που νικά και αυτόν τον θάνατο, αφού είναι και προσφέρεται ως η όντως Ζωή.
Γίνεται ο ίδιος Ευ-αγγελισμός, χαρούμενο άγγελμα δηλαδή, για τον άνθρωπο, που αγωνίζεται να αποτινάξει τη σκλαβιά της αμαρτίας και η μεγάλη του ελπίδα μαζί. Μια ελπίδα, που ανανεώνεται εις το διηνεκές, αφού ταυτίζεται με τον Χριστόν. Ερχόμενος ο Θεάνθρωπος Κύριος μέσα από την εορτή καταργεί την δύναμη της αμαρτίας και την ισχύν του θανάτου οδηγώντας τον άνθρωπο στην ελευθερία και τη σωτηρία του. Στην ουσιαστική αυτοπραγμάτωσή του. Ο άνθρωπος από την άλλη, αγωνιζόμενος εναντίον της ευπερίστατης αμαρτίας, αποκτά την εμπειρία της εν Χριστώ ελευθερίας. Ζώντας την ελευθερία του Χριστού, μπορεί να αποτινάξει κάθε ζυγό από τον τράχηλό του, βρίσκει το σθένος να αγωνισθεί για την ανεξαρτησία του από την οποιαδήποτε σκλαβιά.
Αυτή ήταν και η κεντρική ιδέα του μεγάλου πνευματικού Φιλοκαλικού κινήματος των Κολλυβάδων, που αναπτύχθηκε τον 18ο αιώνα. Με αφετηρία το πνευματικό περιεχόμενο της Εορτής προώθησαν ένα είδος επανευαγγελισμού του υπόδουλου Ορθοδόξου Γένους. Θέλησαν να εμψυχώσουν το υπόδουλο γένος χρησιμοποιώντας τις ανεξάντλητες και σωστικές δυνάμεις της ορθόδοξης λατρείας και πνευματικότητας. Προέβαλαν εναγωνίως ανάμεσα στ΄ άλλα τη συχνή θεία Μετάληψη, την τιμή της Κυριακής, ως κατ΄ εξοχήν ημέρας Εκκλησιασμού και θείας Κοινωνίας, τη μελέτη των πατερικών, ασκητικών και νηπτικών κειμένων, τα οποία εξέδωσαν προς ωφέλειαν των πιστών με πολλούς κόπους και θυσίες. Έδωσαν έμφαση στην άθληση των Νεομαρτύρων της Τουρκοκρατίας. Ως πνευματικοί και εξομολόγοι τους, ενεθάρρυναν τους Νεομάρτυρες στην ομολογία του Χριστού ενώπιον του Τούρκου δυνάστη και στο μαρτύριό τους, όπως συνέβη και με τον άγιο Νεομάρτυρα Γεώργιο από την Χώρα της Σάμου. Οι Κολλυβάδες εμπλούτισαν το εορτολόγιο με τη μνήμη των Νεομαρτύρων, εξέδωσαν προς τιμήν τους Ακολουθίες, στις οποίες εξυμνούσαν τους βίους και τον ηρωϊσμό τους έναντι της Οθωμανικής Αρχής. Έτσι έδωσαν θάρρος στο υπόδουλο Γένος, στήριξαν πνευματικά την εξέγερση και προετοίμασαν μυστικά και εκ Θεού την πορεία της εθνικής μας παλιγγενεσίας.
Το υπόδουλο Γένος είχε πλέον τη δυνατότητα να ανελιχθεί πνευματικά και ν΄ αντιμετωπίσει όχι μόνο τον κίνδυνο του ισλαμισμού από την Τουρκοκρατία, αλλά και την πρόκληση του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού, ο οποίος με ύπουλο τρόπο προωθούσε την εκκοσμίκευση και τη λογικοκρατία.
Για τον λόγο αυτό και η Εθνική μας παλιγγενεσία ορίσθηκε να λάβη αρχή ανήμερα της εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, στις 25 Μαρτίου του 1821!
Οι Άγιοι, λοιπόν, Κολλυβάδες Πατέρες με την ιδιαίτερη λατρευτική τιμή και ανοικοδόμηση ιερών Μονών προς τιμήν του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου μαρτυρούσαν, ότι η πνευματική απελευθέρωση οδηγεί στην απελευθέρωση του Έθνους. Μέσον για την πραγματική ελευθερία, η διαρκώς ανανεούμενη ελπίδα. Τρόπος για την ανανέωση της ελπίδος, το πανηγύρι του χαρμοσύνου μηνύματος του ερχομού του Θεού στον κόσμο για τη λύτρωση του ανθρώπου.
Το θεολογικό περιεχόμενο της εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου μπορεί ν΄ αποτελέσει και για το σύγχρονο Έλληνα την διαρκώς ανανεούμενη ελπίδα για τον αγώνα της καρδιάς του ενάντια σε κάθε τι, που δυναστεύει τη ζωή του η απειλεί την πνευματική του ακεραιότητα. Αρκεί ο αγώνας να διεξάγεται μέσα στα πλαίσια, που η Εκκλησία μας ορίζει, με πίστη στον Χριστό, ως Σωτήρα και Λυτρωτή, με γνώμονα τη διάκριση και με κριτήριο την αγάπη.
0 Σχόλια